Theatre for Social Change

 

Project Theatre for Social Change – Training Cours (TSC-TC) took place in Kraków (Poland) during 7 days from 5th till 14th of May 2012. 20 participants – youth workers and volunteers, and 7 trainers took part. Project was provided by 5 ngo’s working in the field of youth theatre:  „Dobra Wola” Foundation (Kraków, Poland), StuThe ev. (Greifswald, Germany), TOS ungmennaskipti  (Hafnarfjordur , Iceland), International School of Equal Opportunities (Kiev, Ukraine), “Intelligent Citizen” Enlightenment Center Public Union (Ganja, Azerbaijan). The theme of the course was implementation of social theatre methods for  non-formal youth education. The main goals were developing knowledge and competencies of youth workers and volunteers in area of theatrical methods, exchanging of experience, and strengthening cooperation between ngo’s involved in the project. Following workshops were realized: invisible theatre, independent theatre, forum theatre, sensory theatre, Azeri dance, clown energy, archaic songs. Trainers used such methods as: theatrical and biographical exercises, short lectures, discussions, work in groups, presentations doing by participants. By the cycle of workshops participants and trainers created common rules for future cooperation. A group of young volunteers were educated in social theatre methods for their work with young people.

http://www.facebook.com/pages/Theatre-for-Social-Change/367378603298361

 

Projekt Theatre for Social Change – Training Cours (TSC-TC) był 7-dniowym kursem szkoleniowym, który odbył się w Krakowie (Polska) w dniach 5-14 maja 2012 roku. Wzięło w nim udział 20 uczestników – pracowników młodzieżowych i  wolontariuszy oraz 7 trenerów. Przeprowadzony został przez 5 organizacji pozarządowych prowadzących działania teatralne z młodzieżą: Fundacja „Dobra Wola” (Kraków, Polska), StuThe ev. (Greifswald, Niemcy), TOS ungmennaskipti  (Hafnarfjordur , Islandia), International School of Equal Opportunities (Kijów, Ukraina), “Intelligent Citizen” Enlightenment Center Public Union (Ganja, Azerbejdżan).

Tematem kursu było zastosowanie metod teatru społecznego w edukacji pozaformalnej młodzieży.  Teatr społeczny jest to rodzaj amatorskiego ruchu teatralnego, który koncentruje się na problemach lokalnej lub szerszej społeczności, stara się diagnozować sytuację społeczną w swoim otoczeniu i działać na rzecz jej zmiany. Tak zdefiniowany teatr społeczny zawiera szerokie spektrum zjawisk i metod teatralnych, które można objąć tym mianem. Wszystkie zaangażowane w niniejszy projekt organizacje posługują się w swojej działalności metodami teatru społecznego, choć każda z nich robi to w inny sposób. Ważne jest tworzenie wspólnej płaszczyzny dla spotkania się, wymiany doświadczeń i metod oraz wzajemnego wsparcia w działaniach. Osobiste doświadczenie zaangażowanych w projekt uczestników w pracy metodami teatru społecznego sprawiło, że udział wszystkich partnerów był bardzo istotny i zrównoważony – każdy z partnerów przeprowadził pełny warsztat swojej metody teatralnej, zaangażowanie wszystkich grup było jednakowe – oczywiście strona polska miała więcej obowiązków czysto organizacyjnych i logistycznych, ale jeśli chodzi o działanie merytoryczne, wszyscy byli na równych prawach.

Zasadnicze działania projektu tworzył cyklu warsztatów poświęconym różnym rodzajom teatru społecznego:

– Ze strony polskiej były to warsztaty teatru niewidzialnego, prowadzone przez trenerkę Agnieszkę Król z Fundacji Dobra Wola z Krakowa oraz warsztaty teatru niezależnego, prowadzone gościnnie przez trenera Marka Kościółka ze Stowarzyszenia Teatr Krzyk z Maszewa (zachodniopomorskie).

Teatr niewidzialny polega na tym, że aktorzy nie zdradzają się wobec publiczności ze swoim istnieniem, starają się inscenizować realne sytuacje za pomocą wyreżyserowanej prowokacji. Spektakle aranżowane są w miejscach użyteczności publicznej, jak kawiarnie, sklepy, przystanki itp., wobec ludzi nieświadomych faktu, że oglądają spektakl, a nawet sprowokowani sami w nim uczestniczą. W ramach warsztatu uczestnicy, w podziale na grupy, przygotowali scenki w przestrzeni miejskiej Krakowa (tramwaj, kawiarnia, Rynek Główny), które miały sprowokować przebywające tam osoby do reakcji lub wyrażenia swoich opinii. Tematem scenek były: nietolerancja wobec odmienności (seksualnej, obyczajowej, religijnej); schematyzm w postrzeganiu osób innej narodowości i kultury; reagowanie na problemy innych osób w anonimowym tłumie.

Teatr niezależny oparty jest na autorskiej metodzie skupiającej się przede wszystkim na pracy zespołowej. Cechuje ją żywiołowość, otwartość oraz indywidualne podejście do każdego z uczestników warsztatów. Podstawowe zasady to zespołowość sceniczna, ruch jako istotny czynnik w pracy aktora,  wyrażanie emocji i improwizacja na scenie. W ramach przeprowadzonego warsztatu trener zaproponował szereg ćwiczeń, prowadzonych zarówno w zamkniętej przestrzeni scenicznej, jak i na otwartej przestrzeni w terenie. Ćwiczenia te mogą być wykorzystywane jako baza treningu aktorów praktycznie przez każdą grupę teatralną, a także jako ćwiczenia integrujące grupę w działaniach innego typu, np. wymianach młodzieżowych.

– Grupa ukraińska zaprezentowała metodę teatru forum, poprzez warsztat prowadzony przez trenerkę Yaninę Nemaya.

Teatr forum jest to system technik i ćwiczeń teatralnych prowadzących do konfrontacji ze społecznie istotnym problemem. Punktem wyjściowym jest krótka scenka teatralna, której treścią jest bezsilność wobec problemu bazującego na rzeczywistym doświadczeniu członków zespołu. Osoba prowadząca zadaje pytanie widowni, czy zgadza się ona z zaprezentowaną sytuacją. Scenka odgrywana jest po raz drugi, a widzowie wchodzą na scenę i odgrywają swoje rozwiązanie danego problemu. Teatr Forum prowadzony przez ukraińskich partnerów pełni funkcję teatru profilaktyczno-edukacyjnego, poruszającego problematykę związaną z bezpieczeństwem, ochroną zdrowia, uzależnień, agresji. Podczas warsztatu, w podziale na grupy, wypracowano dwie scenki (każda z nich została potem zaprezentowana drugiej z grup jako publiczności), których tematami były przemoc w rodzinie i problem bezdomności.

– Grupa islandzka przeprowadziła warsztat teatru sensorycznego, prowadzony przez Holmfridur Thorisdóttir i Kolbrun Petursdóttir.

Teatr sensoryczny polega na tworzeniu przedstawień, które odbierane są za pomocą zmysłów słuchu, dotyku, węchu i smaku – przedstawienie odbywa się bez słów i obrazów. Widzowie mają zawiązane oczy i są oprowadzani przez przewodnika po przestrzeni scenicznej, w której poddawani są różnego rodzaju bodźcom. Udział w takim rodzaju teatru bardzo zwiększa wrażliwość uczestników na odmienne od wzrokowych bodźce, pozwala na kreowanie zupełnie odmiennych przestrzeni zmysłowych, ponadto znakomicie nadaje się do pracy z osobami niepełnosprawnymi. Uczestnicy warsztatu zostali podzieleni na dwie grupy, z których każda przygotowała scenę sensoryczną dla osób z drugiej grupy, po czym nastąpiło wzajemne oprowadzanie po przygotowanej przestrzeni.

– Grupa azerska zaprezentowała warsztat tańca azerskiego. Nie był to tylko taniec służący wyłącznie do zabawy, ale zawierający w sobie różne treści, przekazywane za pomocą odpowiednich układów ciała, gestów, kroków. Elementy tego rodzaju tańca można wykorzystywać także do przekazywania współczesnych treści, a fizyczny i mentalny trening tancerzy może rozszerzyć paletę szkoleń aktorskich.

– Grupa niemiecka zaproponowała warsztat „Energia Klauna”, prowadzony przez  Nikolausa Roosa.

Postać klauna, znana z przedstawień cyrkowych, wykorzystywana jest przez grupy prowadzące działalność charytatywną z dziećmi – w szpitalach, domach dziecka, ośrodkach dla uchodźców itp. Wbrew pozorom odgrywanie postaci klauna nie jest łatwe, wymaga znakomitego panowania nad swoim ciałem i jego odruchami, gospodarowania energią, umiejętności interakcji z widzem i improwizacji. Ważnym rekwizytem jest tu czerwony nos klauna, jako znacząca maska, stanowiąca punkt odniesienia w prowadzonych ćwiczeniach. Po serii ćwiczeń i zadań teatralnych, w podsumowaniu warsztatu uczestnicy dyskutowali, jak mogą wykorzystać „energię klauna” w prowadzonych przez siebie rodzajach teatru.

– Uzupełnieniem zajęć teatralnych był warsztat pieśni archaicznych, prowadzony przez trzy wieczory przez Mariusza Tarnożka. Warsztat uczył pracy nad głosem i oddechem, ponadto pełnił funkcję integracyjną i międzykulturową, pokazując zarazem wartość dawnych technik śpiewaczych i urodę zapomnianych pieśni, pochodzących z różnych kultur (pieśni polskie, ukraińskie, romskie, norweskie). Podczas warsztatu uczyliśmy się między innymi:

http://www.youtube.com/watch?v=wRhcFK5ynGk

http://www.youtube.com/watch?v=1MINEEWAmrM&feature=related

Jeden z wieczorów został poświęcony na zajęcia międzykulturowe, podczas których każda grupa narodowa, oprócz niewielkiego poczęstunku,  prezentowała swoje narodowe poczucie humoru (żarty, kabarety, krótkie  filmy itp.). W ramach projektu odbyło się też wyjście do teatru off-owego Łaźnia Nowa, na przedstawienie Kamp, prezentowane przez holenderską grupę Hotel Modern.

Uczestnicy projektu pochodzili z pięciu krajów leżących w różnych rejonach geograficznych, od najdalszego zachodu Europy (Islandia), poprzez Europę Środkowo-Wschodnią (Niemcy, Polska), aż po Wschód i kraj Kaukazu (Ukraina i Azerbejdżan). Każdy z tych krajów ma własną, odmienną kulturę, wywodzącą się z tradycji skandynawskich (Islandia), germańskich (Niemcy), słowiańskich (Polska i Ukraina) oraz tureckich (Azerbejdżan), a także odmiennych religii (protestantyzm, katolicyzm, prawosławie i islam). Dzięki bezpośredniemu spotkaniu, wspólnej pracy oraz wymianie doświadczeń osób pracujących z młodzieżą i wolontariuszy uczestniczących w projekcie zaistniała możliwość  poznania przedstawicieli każdej z tych kultur, skonfrontowania swoich wyobrażeń i nabytych stereotypów z rzeczywistością. Zarówno podczas zajęć warsztatowych i rozmów w wolnym czasie, jak i przede wszystkim podczas wieczoru narodowego było dużo okazji do zapoznania się z elementami narodowych kultur uczestników. Ważną rolę odegrały scenki związane z narodowym poczuciem humoru, pieśni, tańce i filmy zademonstrowane przez uczestników. Zdobyta podczas tego projektu wiedza i doświadczeniu w obcowaniu z przedstawicielami różnych kultur ułatwi podejmowanie międzykulturowych działań w pracy z młodzieżą oraz rozwiązywanie pojawiających się w trakcie takich działań problemów związanych z odmiennością kulturową.

Poznane w trakcie kursu metody teatru społecznego mogą mieć zastosowanie w działaniach z młodzieżą w projektach edukacyjnych i terapeutycznych, przeciwdziałających dyskryminacji i wykluczeniom, a także przełamujących wzajemne niechęci i uprzedzenia pomiędzy grupami społecznymi czy narodowymi. Teatr ułatwia otwarcie się na inność, zrozumienie innych sposobów myślenia i odczuwania świata, poznanie problemów innych ludzi, przez co pogłębia się tolerancja i zrozumienie dla różnorodności, zarówno w wymiarze społecznym, jak i indywidualnym.

Wybrane opinie uczestników z ewaluacji

„It was great that we were interested in the work of other theatre group, though we work quite differently.”

“WOW! Thank u for  great skills, a lot of experience, new indispensable communication and just for time I have spent here. I’m sure I will use all this experience in Azerbaijan. And I hope you really like our workshop (Azeri dance). See u all in Azerbaijan.”

“The whole week made me feel  more comfortable with theatre, people + encouraged me to give workshop myself.”

 

 

[nggallery id=19]

.